اسم «ام اس» که می‌آید،‌ خیلی‌ها می‌ترسند. خیلی‌ها نگران می‌شوند و خودشان را کنار می‌کشند. این ترس، بیشتر از ناآگاهی سرچشمه می‌گیرد. آنها نمی‌دانند ام‌اس چیست، چطور می‌آید و چه عوارضی ایجاد می‌کند. برای همین شاید بتوان گفت مهمترین نکته، شناخت ام‌اس و عوارض ناشی از آن است.

دکتر سیدحسین وزیری، مدیرعامل انجمن ام اس، در گفت‌وگو با خبرآنلاین، درباره این بیماری که با نشانه روبان نارنجی در دنیا شناخته می‌شود، توضیح داده و بر لزوم آشنا شدن بیشتر مردم با این بیماری و هراس نداشتن از آن تاکید می‌کند.

ام‌اس، چطور ایجاد می‌شود؟

تاکنون هیچ علت خاصی برای ام اس مشخص نشده و پاسخ دقیقی برای این سوال در دسترس نیست، پژوهشگران و محققان در سراسر جهان در حال بررسی این موضوع هستند تا پاسخی برای این سوال ایجاد کنند و عامل اصلی ایجاد ام اس را بشناسند. با این حال، آنچه مشخص شده این است که وظیفه سیستم عصبی، انتقال پیام از مغز به اندام‌هاست. ام‌اس باعث می‌شود گلبول‌های سفید که وظیفه محافظت از بدن را دارند، به کارکرد این سیستم آسیب وارد کنند. نتیجه این آسیب در فرد مبتلا به صورت علائمی مانند عدم تعادل، تاری چشم، دوبینی و در مراحل پیشرفته حتی به شکل عدم توانایی در راه رفتن نمایان می‌شود. این علامت‌ها رو روند پیشرفت آنها با توجه به محل آُسیب‌ها در دستگاه عصبی مرکزی متفاوت است.

این بیماری کنترل یا درمان می‌شود؟

در حال حاضر در ایران و جهان،‌ام اس با مصرف داروهای موجود، کنترل استرس و انجام فعالیت‌های ورزشی به راحتی قابل کنترل است. داروهای موجود درمان ام اس از نظر کاربرد چند دسته هستند؛ داروهایی برای درمان عود بیماری، داروهایی برای کنترل علائم بیماری و داروهایی برای کنترل دوره بیماری.

 نشانه‌هایی وجود دارد که بشود ام اس را شناخت؟

وجود علائمی مانند خواب رفتگی اندام‌ها، سرگیجه، دوبینی و کاهش ناگهانی دید یک چشم می‌تواند نشانه شروع بیماری باشد اما بسیاری از این علائم بدون این که نشانه‌ای از ام اس باشد، برای برخی اتفاق می‌افتد. بنابراین وجود این نشانه‌ها به صورت گذرا و موقت، دلیلی برای ابتلا به ام اس نیست. فرد مبتلا به ام‌اس در مراحل اولیه ممکن است فقط با شرح حال و سابقه‌ای از نشانه‌های مبهم و نامشخص که به صورت پراکنده و در یک دوره زمانی نسبتا طولانی رخ می‌دهد، به پزشک مراجعه کند. البته در این مواقع، علائم می‌تواند به بسیاری از شرایط و مشکلات دیگر پزشکی هم نسبت داده شود. حتی زمانی که فرد چندین نشانه از ام اس را داشته باشد، پیش از آن که پزشک معالج ام‌اس را تشخیص دهد، این نشانه‌ها باید با معیارهای ام اس مطابقت پیدا کند. بنابراین فقط زمانی می‌توان ام اس را تشخیص داد که دو قسمت مختلف در سیستم اعصاب مرکزی تحت تاثیر قرار گرفته و این اثرات حداقل دومرتبه با فاصله زمانی یک ماه از یکدیگر تجربه شده باشد همچنین با استفاده از ام‌آرآی این صدمات مشاهده و تشخیص داده شود. مهمترین مساله این است که مردم حقایقی که درباره این بیماری وجود دارد را بشناسند و از آن فرار نکنند.

چه حقایقی درباره ام اس هست که مردم باید بدانند؟

این که ام اس یک بیماری مسری نیست، این بیماری بیشتر در افراد جوان شایع است به طوری که معمولا در سنین 20 تا 40 سالگی تشخیص داده می‌شود اگرچه ممکن است سال‌ها قبل از آن شروع شده باشد، این که بیش از دو میلیون نفر در سراسر جهان به ام اس مبتلا هستند و تعداد زنان مبتلا تقریبا سه برابر مردان است، این بیماری ارثی نیست و به طور مستقیم از والدین به فرزندانشان منتقل نمی‌شود اما متخصصان می‌گویند استعداد ژنتیکی می‌تواند موثر باشد، این که فرد مبتلا با کنترل علائم بیماری می‌تواند زندگی فردی و اجتماعی مانند دیگران داشته باشد، منع خاصی برای ازدواج یا اشتغال این افراد وجود ندارد و در نهایت این که این بیماری، قرار نیست افراد را از زندگی دور کند بلکه به آنها شیوه‌های بهتری برای زندگی کردن ارائه می‌دهد مانند این که از استرس دور بمانند، ورزش کنند، تفکر مثبت داشته باشند و …

چند نفر در ایران به ام اس مبتلا هستند؟

بر اساس آمار دارویی، پیش‌بینی می‌شود هفتاد هزار نفر به این بیماری مبتلا باشند. رشد افزایشی این بیماری نگران‌کننده است و چون بیشتر جوان‌ها را درگیر می‌کند، دوره طلایی زندگی آنها را شامل شده و ازدواج و تحصیل و اشتغال آنها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

چرا بیماری ام اس در حال رشد است؟ به مشکلات شهرنشینی و آلودگی‌ها و … برمی‌گردد یا به این دلیل است که جمعیت جوان کشورمان زیاد است و این بیماری بیشتر مخصوص جوان‌هاست؟

تحقیقات دلیل روشنی برای ابتلا به بیماری ام اس پیدا نکرده، آلودگی‌های محیطی، استرس، تغذیه و … همه می‌توانند تاثیرگذار باشند اما هیچکدام به تنهایی عامل موثر شناخته نشده. در کشورهای دیگر هم این روند ابتلا، افزایشی است و آمریکا و کانادا و هلند تعداد مبتلایانشان بسیار بیشتر از ماست و حتی در کشورهای اسکاندیناوی که کشورهای شاد و کم‌استرسی شناخته می‌شوند هم تعداد این بیماران زیاد است. برای همین هم است که راهکار پیشگیری از ام اس و درمان آن به صورت قطعی به دست نیامده است. با این حال ما هم در انجمن ام اس ایران، در حال تحقیق روی ابعاد مختلف این موضوع هستیم.

انجمن ام اس در کنار کارهای تحقیقاتی، چه فعالیت‌های دیگری دارد؟

انجمن ام اس سال 1378 تاسیس رسمی شد. هدف اولیه این انجمن،‌ شناسایی بیماران در کشور و شناسایی این بیماری به جامعه چرا که سال‌های طولانی شناخت کافی از این بیماری در کشورمان حتی بین متخصصان سلامت وجود نداشت و هنوز هم مردم آنطور که لازم است این بیماری را نمی‌شناسند. این انجمن با همکاری جمعی از خیرین، خانواده‌های مبتلا به ام اس و متخصصان و پزشکان این انجمن را تشکیل دادند که هم تحقیقات و آموزش‌هایی انجام شود و هم به افراد مبتلا به ام اس کمک‌های دارویی و مشاوره روانشناسی و … انجام شود. در حال حاضر این انجمن با فعالیت‌هایی که در زمینه‌های مختلف انجام داده تا حدود زیادی به این اهداف رسیده و در شهرهای مختلف هم افراد می‌توانند به انجمن‌های ام اس مراجعه کنند. پنجاه هزار نفر از هفتاد هزار نفر مبتلا به ام اس در کشورمان،‌ عضو انجمن‌های ام اس شده‌اند و امیدواریم سایرین هم با عضویت در این انجمن‌، از خدماتی که به آنها ارائه می‌شود استفاده کنند.

مهمترین تقاضایی که انجمن ام اس از مسئولان دارد چیست؟

خوشبختانه وزارت بهداشت،‌ شناخت خوبی از این بیماری و انجمن ام اس دارد و رابطه خوبی با مسئولان وزارت بهداشت داریم اما نیاز به امکانات توانبخشی داریم و انتظار داریم که این امکانات بیشتر به انجمن داده شود و خدمات بیمه‌ای بیشتری به این بیماران تعلق بگیرد. در زمینه اشتغال هم چون اغلب مبتلایان جوان و در مرحله شغل‌یابی هستند، انتظار داریم وزارت تعاون، سهیمه اشتغال برای بیماران ام اس در نظر گرفته شود همانطور که برای معلولان سهمیه اشتغال در نظر گرفته‌اند.

هنرمندانی که اخیرا از ابتلا به ام اس خبر داده‌اند، با انجمن مرتبط هستند؟

بله خانم‌ها آتنه فقیه نصیری و بهناز جعفری با انجمن ام اس مرتبط هستند،‌ در برنامه‌های انجمن شرکت می‌کنند و به عنوان سفیران ام اس تلاش می‌کنند آگاهی‌رسانی کنند و به مردم اطلاعات درست بدهند تا شناخت بهتری از این بیماری وجود داشته باشد.